در بخش اول به بررسی نقش درختان غیر مثمر در تولید ریزگرد و آلودگی هوا پرداخته شد در این بخش به بررسی سایر موارد می پردازیم ،درختان بیثمر و چمن برای تلطیف هوا کاشته می شود در حالیکه درختان بیثمر و چمن خودشان منبع آلودگی هستند.
۴-۵-۷- آلودگی هوا و ازدیاد ریزگرد با پخش ترکیبات آلی
آزاد شدن ترکيب‌هاي آلي (فرار) از درختان به ويژه درخت کاج همچنين منواكسيد كربن ناشي از شكستن هيدرو كربن‌هايي نظير «ترین»هاي حاصل از این درختان باعث آلودگی هوا می‌شود.
تحقیقات دانشگاه بریتسول انگلستان که یکی از صد دانشگاه برتر دنیاست.نشان میدهد که کاج‌ها ایزوپرن و ترپن وارد هوا میکنند و به این خاطر خط الرأس کوه‌ها تیره است.
عکس از شبکه جهانی، کوههای آبی کاج در ویرجینیا آمریکا
رويشگاه عمده ي اوکالیپتوس در استراليا،است اوکالیپتوس برای اولین بار در سال ۱۸۵۳ به منطقه خلیج سان فرانسیسکو وارد شد و چند سال بعددر کالیفرنیا نیز روبه روشد نهاد.
پس از آن، به طور گسترده ای برای تولید چوب کاشته شد. از اواخر ۱۸۵۰تقاضا برای چوب ساختمان بالارفت، به طوری که به منظور تشویق مردم به کاشت درخت، به ویژه در امتداد جاده‌ها سرمایه گذاری می شد.
کوپر یکی از افرادی بود که به گسترش اوکالیپتوس در کالیفرنیا کمک کرد، او در مزرعه خود، در میان انواع مختلفی از درختان محصولات (از جمله زیتون، گردو، انجیر)، بیش از دویست هکتار از اوکالیپتوس پرورش داد. در ۱۸۷۰، اولین کشت تجاری اکالیپتوس در مقیاس بزرگ آغاز شد. امروزه، میلیون‌ها هکتار در سطح جهان تحت پوشش جنگل اوکالیپتوس قرار گرفته است.
کوه های آبی پوشیده از اوکالیپتوس
موسسه تکنولوژی ماساچوست MIT که از بهترین مؤسسات علمی در ایالات متحده و جهان است با کمک سازمان فضایی ناسا تحقیقاتی را در باره ترکیبات آلی تروپوسفر انجام داده است و با گرفتن فیلم و عکس از جنگل‌های اوکالیپتوس استرالیا اعلام نمودند که درختان اوکالیپتوس ترکیبات آلی و همچنین گاز های گلخانهای از خود منتشر و هوا را آلوده میکنند آلودگی ناشی از این درختان باعث شدهاست کوه‌ها و فضای اطراف این جنگلها کاملا آبی رنگ دیده شوند.
(کوههای آبی Blue Mountains)
عکسی که مؤسسهMIT از کوههای آبی در جنگل‌های استرالیاو تولید گازهای گلخانه ای توسط اوکالیپتوس گرفته عکسی آشنا که همه به عنوان پس زمینه دیده ایم.
تصویر رنگی کوههای آبی در بخش سوم خواهد آمد.
۴-۵-۸-نیاز به چوب و خاصیت درمانیِ اوکالیپتوس بهانه گسترش
مردم به بهانه تجارت چوب، فریب خوردند ومزارع خود را به اوکالیپتوس تبدیل کردند، بعدا هم فهمیدند که چوب‌های این درخت مفید نیست و ترک میخورد. پس از مدتی سرمایه داران اوکالیپتوس تجارت را بر روی روغن وبرگ‌های آن شروع کردند.و این درخت پابه عرصه پزشکی بازکرد ومردم را هر چه بیشتر به سمت کاشت اوکالیپتوس برد.
۴-۵-۹- آلودگی هوا و ازدیاد ریزگرد با آتش سوزی کاج و اوکالیپتوس
جنگل اوکالیپتوس در اطراف خود هیدروکربن تولید میکنند. یک درخت اوکالیپتوس میتواند مثل یک بمب منفجر شود و آتش سوزی تولید کند. این درخت دارای مقدار زیادی روغن قابل انفجار است که روغن اوکالیپتوس نامیده می‌شود.
روغن این درخت از خانواده مواد نفتی است که به شعله ور شدن آتش کمک میکند. روغن این درخت از خانوادۀ موادّ نفتی است که به شعله ور شدن آتش کمک میکند. روغن اوکالیپتوس نیز بسیار قابل اشتعال است و آتش سوزی در جنگل اوکالیپتوس میتواند به سرعت گسترش یابد.
عکس از شبکه جهانی، دود ناشی از آتش سوزی در ماه اکتبر ۱۹۹۱بر اثر وزش باد آتش مشتعل اوکالیپتوس تپه‌های برکلی و اوکلند را در برگرفته ومرگبارترین آتش سوزی در تاریخ کالیفرنیا را به وجود آورد.
۴-۵-۱۰- آلودگی هوا و ازدیاد ریزگرد با دود و خاکستر
درختان بی ثمر مخصوصاً کاج‌ها ی خارجی که به وفور در کشور کاشته می شوند به سبب داشتن رزین، دچار آتش سوزی خود به خودی میشوند، آن هم از نوع تاجی، و دود، منوکسيدکربن، خاکستر و گرد و غبار حاصل از آتش سوزی آن‌ها باعث آلوده شدن هوا میگردد.
درختانی مانند کاج و اوکالیپتوس با انواع شگردها در جنگل ایجاد آتش میکنند؛ برگ‌های خشک کاج روی شاخه‌ها تلنبار میشوند و مدام پوست ریزی دارند که این پوستها مانند تراشه ای آتش را از تنه به تاج منتقل میکنند. این درختان همچنین گازها و مواد آتش زا و سریع الاشتعالی را از خود منتشر میکنند.
عکس از شبکه جهانی، دود و آتش ناشی از کاج
چون گیاهان و درختان غیرمثمر شهد، شکوفه، میوه، دانه و هسته‌های خوراکی نیستند در نتیجه گردههایشان و دانه و میوههایشان نمیتواند وسیلۀ موجودات زنده منتقل شوند. و چون پرندگان و زنبور‌ها و حشرات کنترل کنندۀ آفات وجود ندارند یا کمتر وجود دارند،لذا با آتش سوزی، سایر گیاهان اطراف و جانداران هم میسوزند.
۴-۵-۱۱- آلودگی هوا و ازدیاد ریزگرد با پخش گازهای سمی
تحقيقات دانشمندان نشان ميدهد كه درختان كاج با واردكردن مقدار زيادي اكسيد نيتروژن به هوا،باعث ايجاد مه، دود و باران اسيدي میشوند. درفضای پرتردّد شهری که اکسید نیتروژن بیش از اندازه توسّط صنایع وخودروها تولید می‌شود این درختان به‌جای تصمیۀ هوا بر آلودگی هوا می افزایند.
به گزارش مجلۀ پيام سبز از ژورنال علمي نيچر، يك تيم تحقيقاتي به سرپرستي پروفسور پرتي هاري از دانشگاه هلسينكي فنلاند، آزمايشي را روي نهال‌هاي كاج به عمل آورده اند كه نشان ميدهد نهال‌هاي كاج وقتي در معرض نور مستقيم خورشيد قرار ميگيرند مقاديري اكسيد نيتروژن منتشر ميسازند كه به همراه گازهاي هيدروكربني و نور خورشيد سه عاملِ ايجاد مِه دود فتوشيميايي هستند كه امروزه بسياري از مراكز شهري جهان را آلوده ساخته است.
«پرتی هاری» اکولوژيست جنگل از دانشگاه هلسينکی و هم دانشگاهی‌های او معتقدند که پيچيدگی رابطه ميان درختان و آلودگی هوا از آنچه که تصوّر می‌شود نيز بيشتر است. اين پژوهشگران معتقدند که درختان کاج جنگل‌های جنوب فنلاند، از اکسيدهای نيتروژن اتمسفر به عنوان منبعی برای نيتروژن مورد نياز خود استفاده میکنند.
آن‌ها برای اثبات اين مسئله، شاخه‌هايی از کاج اسکاچ يا کاج جنگلی را در محفظه‌هايی که به راحتی امواج ماورای بنفش از آن‌ها عبور میکرد قرار دادند، در ادامه،ميزان تغييرات صورت گرفته در غلظت اکسيدهای نيتروژن هوا اندازه گيری شد. اين تيم تحقيقاتی در شماره ۱۳ مارس مجله نيچر گزارش داد که شاخه‌های کاج بيشتر از اين که آلودگی هوا را جذب کرده باشند اکسيدهای نيتروژن وارد اتمسفر کرده اند.
چند دقيقه پس از آن که پژوهشگران در يکی از اين محفظه‌ها را بستند غلظت گازها دو برابر شد. هنگامی که شاخه‌ها در برابر امواج ماورای بنفش خورشيد محافظت شدند اکسيدهای نيتروژن کمتری را وارد هوا کردند. جالب است رونالد ریگان رئیس جمهور وقت آمریکا بر پایۀ همین تحقیقات در سال ۱۹۸۱ گفت: «درختان بیشتر از ماشینها هوا را آلوده میکنند.»
۴-۵-۱۲- آلودگی هوا و ازدیاد ریزگرد با سوسک پوست خوار
میزبان‌های اصلی این آفت گونه‌های درختان کاج موجود در کشورهای خاور دور میباشند خشکیدگی برگ و سرشاخه و مرگ سریع درختان از دلایل تغذیۀ این حشره و همزیستی آن با پژمردگی کاج است در صورتی که سوسک‌های چوب خوار وارد شاخه‌ها شوند، در مدّت کوتاهی شاخه‌ها میخشکند. به این ترتیب ممکن است در مدّت چند سال همه شاخه‌های درخت خشک شده و گیاه به کلی از بین برود. برای شناسایی سوسک‌های چوب خوار کافی است نگاهی روی شاخه‌ها بیندازید. سوراخ‌هایی که محلّ ورود لاروها است، به وضوح مشاهده می‌شود.
“NSF”فدرال در بررسی خود ثابت کرده است سوسک پوست خوار باعث آلودگی هواست.
۴-۵-۱۳- آلودگی هوا و ازدیاد ریزگرد با خزان زودرس
فصل بهار آغاز فصل خزان درختان غیر مثمر است. خزان بهارانه، زودرس، تدریجی و خشک درختان برگ ریز بی ثمر باعث ایجاد آلودگی هوا و تولید ریزگرد می‌شود. درختان بی ثمرِ برگ ریز از اواسط بهار و از همان اوایل برگ دهی خزان دارند؛ خزان شان تدریجی است تا جایی که تا سال بعد کمکم برگ‌هایشان می ریزند و نیز خزان شان خشک است و بیشتر اوقات برگ درختان در روی درخت به صورت خشک میریزند؛ خصوصاً درخت چنار، از این رو درختان و گیاهان بی ثمر در تولید اکسیژن و جذب دی اکسید کربن ماه‌های کمتری میتوانند نقش داشته باشند.
درختان برگ ریز مثمر، خزان پاییزی دارند و باشروع سرما و در عرض چند هفته تمام برگ‌هایشان میریزند، اما درختان برگ ریزِ غیر مثمر، خزان تابستانه دارند از تیرماه تا چندین ماه بعد،برگ ریزان دارند .
درختان مثمر، خزان متنوّع ودر رنگ‌های مختلف دارند درحالی که درخزان درختان غیر مثمر، تنوّع رنگ مشاهده نمیشود.
در فصل بهار در سراسر کشور در خیابانها، شاهد خزان بهارانه درختان بی ثمری مانند اقاقیا و زیتون تلخ هستیم، این برگ‌ها به مرور ریزش میکنند وپس از مدتی در پای درختان انبوه برگ‌های خشک جمع می‌شود.
درختان میوه از ابتدای بهار تا پاییز، برگ سبز و شاداب دارند در پاییز با شروع سرما تغییر رنگ میدهند و این برگ‌های زیبا و رنگارنگ پاییزی به طور ناگهانی به صورت تر بر زمین می ریزند و همین انبوه برگ به دلیل مرطوب بودن و نیز وجود سرما، روی زمین انباشته میمانند و تا بهار آینده به سرعت تجزیه و کود می‌شود و هرگز تولید آلودگی و ریزگرد نمی کنند.
تصاویر زیادی از درختان میوه و درختان غیر مثمر در شهرهای مختلف گرفته شد از جمله در دو سال در ماه های مختلف سال از درختان گلابی و چنار که در مجتورت هم بودند در اردبیل گرفته شد و این نتایج به دست آمد:
۱ . در تمامی کشور خزان درختان چنار حتی در شهرهای خنک غیر آلوده مانند اردبیل از اوایل تابستان حتی از اواخر بهار شروع می شود.
۲ . در تمامی کشور برگ درختان میوه برگریزی که در مجاورت درختان بیثمر کاشته شدند سبزتر از برگ درختان غیر مثمر برگریز هستند یعنی اکسیژن دهی بیشتری دارند
