برای کنترل آفات درختان میوه و گیاهان مزروعی که پیشنهاد کردیم در فضاهای سبز و بوستان ها و جنگلکاری ها کاشته شوند هرگز نباید سموم شیمیایی استفاده شود و بجای آن از کنترل کننده های طبیعی مانند پرندگان و حشرات کنترل کننده آفات استفاده شود.
۱۰-۱- پرندگان زیبا و آوازه خوان
در روایات نام برخی پرندگان زیبا و آوازه خوان آمده است که در بررسی رفتار آنها متوجه شدیم در محیط زیست نقش بسیار مهمی از جمله کنترل آفات دارند.
وجود این پرندگان میتواند موسیقی طبیعی بوستانها را فراهم کنندو شادابی و آرامش روح و روان را به مردم هدیه کنند، همچنین به‌جای سموم دفع آفات باشند؛ میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
هدهد، قنبره/قبره/چکاوک، صرد یا سنگ چشم، بلبل هزاردستان یا عندلیب و همچنین بلبل خرماشقراق یا سبزقبا، خطاف یا پرستو.
پرندگان موجودات ارزشمند کشورمان هستند خواهد رسید که متأسفانه در سالهای اخیر بسیاری از آنها در تهدید انقراض هستند لذا تکثیر آنها به منظور کنترل آفات از انقراض این پرندگان هم جلوگیری خواهد کرد و حفاظت از محیط زیست محقق خواهد شد.
۱۰-۱- ۱- هدهد
هُدهُد یا شانه‌بسر تنها خانواده زیستی هدهدیان است.پوپک نام دیگری است که آن هم از آواز این پرنده گرفته شده و مرغ سلیمان هم نامی‌است که به نقش وی در ماجرای پیام بری او از سلیمان(ع) به بلقیس ملکه سبا اشاره دارد.
۱۰-۱- ۱- ۱- هدهد در قرآن کریم
در قرآن کریم در ماجرای حضرت سلیمان(ع)از این پرندۀ زیبا نام برده شده است:
{وَتَفَقَّدَ الطَّیرَ فَقَالَ مَا لِی لَا أَرَى الْهُدْهُدَ أَمْ کانَ مِنَ الْغَائِبِینَ}؛
(سلیمان) در جست و جوى آن پرنده ( هدهد) برآمد و گفت: «چرا هدهد را نمى بینم، یا این که او از غایبان است؟!»
{لَأُعَذِّبَنَّهُ عَذَابًا شَدِیدًا أَوْ لَأَذْبَحَنَّهُ أَوْ لَیأْتِینِّی بِسُلْطَانٍ مُّبِینٍ}؛
قطعاً او را کیفر شدیدى خواهم داد، یا او را ذبح مى کنم، یا باید دلیل روشنى (براى غیبتش) براى من بیاورد!
{فَمَکثَ غَیرَ بَعِیدٍ فَقَالَ أَحَطتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ وَجِئْتُک مِن سَبَإٍ بِنَبَإٍ یقِینٍ}؛
چندان درنگ نکرد (که هدهد آمد و) گفت: من بر چیزى آگاهى یافتم که تو بر آن آگاهى نیافتى؛من از سرزمین«سبا» خبری قطعى براى تو آورده‌ام!
۱۰-۱- ۱- ۲- هدهد در روایات
۱۰-۱- ۱- ۲-۱- نهی از کشتن و آزار هدهد
امامکاظم(ع)فرمودند:
«عَنِ الْهُدْهُدِ وَ قَتْلِهِ وَ ذَبْحِهِ فَقَالَ لَا يُؤْذَى وَ لَا يُذْبَحُ فَنِعْمَ الطَّيْرُ هُوَ؛
و از كشتن هدهد از او پرسیدم فرمود: آزارش مكن وآن را نکش و سرش را مبر كه چه بسيار خوب پرندهاى است.»
امام رضا(ع)فرمودند:
«نَهَى رَسُولُ اللَّهِ (ص۹ عَنْ قَتْلِ الْهُدْهُدِ وَ الصُّرَدِ وَ الصُّوَّامِ وَ النَّحْلَةِ؛
رسول خدا (ص) از كشتن هدهد، صرد، صوام و زنبور عسل نهى كرد.»
۱۰-۱- ۱- ۲-۲- هدهد راهنمای آدم(ع)
و در روایت است که هدهد رهنماى سليمان شد به كشور بلقيس و صرد راهنماى آدم(ع) بود از سرانديب تا جدّه در مدت يك ماه.
پرستو چون كه گردشش در هوا براى افسوس بر آنچه است كه با خاندان محمّد(ص) كردند و تسبيحش خواندن«الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ»است نبينيدش كه ميگويد: «وَ لَا الضَّالِّينَ».
۱۰-۱- ۱- ۳- نقش مهم هدهد در کنترل آفات
رفتار این پرنده زیبا در یافتن حشرات فوق العاده است با منقار بلند خود چند سانتی متری داخل زمین را میکند و حشرات را خارج میکند.
روایت شده:
«أَبَا حَنِيفَةَ سَأَلَ الصَّادِقَ (ع) كَيْفَ تَفَقَّدَ [سُلَيْمَانُ]الْهُدْهُدَ مِنْ بَيْنِ الطَّيْرِ قَالَ (ع) إِنَّ الْهُدْهُدَ كَانَ يَرَى الْمَاءَ فِي بَطْنِ الْأَرْضِ كَمَا يَرَى أَحَدُكُمْ الدُّهْنَ فِي الْقَارُورَةِ فَضَحِكَ أَبُو حَنِيفَةَ وَ قَالَ يَرَى الْمَاءَ فِي بَطْنِ الْأَرْضِ وَ لَا يَرَى الْفَخَّ فِي التُّرَابِ حَتَّى يَأْخُذَ بِعُنُقِهِ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّهُ إِذَا نَزَلَ الْقَدَرُ أُغْشِيَ الْبَصَرُ» ؛
ابوحنيفه از امام صادق(ع) پرسيد چگونه سليمان از ميان تمام پرندگان سراغ هدهد را گرفت؟ امام(ع) فرمودند: راهنماى او براى يافتن آب از اعماق زمين هدهد بود. ابو حنيفه ريشخندى زد و گفت پس اگر اينگونه است چرا قادر نيست دامى را كه براى صيدش گسترانيده اند ببيند؟ امام در پاسخ او فرمودند: آيا نمىدانى آنگاه كه تقدير الهى به كار افتد ديدگان بينايى خود را از دست مىدهند؟!
لذا پیشنهاد میکنیم در بوستانها، جنگلکاریها، باغات، و مزارع هدهد پروش داده شود . زیست‌گاه این پرنده به وفور ایجاد شود تا این پرنده زیبا و مهم آفات و کرمها را از بین بررد تا نیاز به سموم برطرف شود.
زیست‌گاه هدهد بایستی دو ویژگی اصلی را داشته باشد:
زمین‌هایی که کود و سم شیمیایی نداشته باشد تا دنبال حشرات، غذای اصلیش، بگردد و وجود اجسام عمودی دارای شکاف (مثل درخت‌ها، صخره‌ها و حتی دیوار) که بتواند در آن لانه‌سازی کند.
عکس از شبکه جهانی، لانه هدهد
عکس از شبکه جهانی، هدهد با حس خارق العادهاش می تواند در اعماق زمین به وجود کرمها پی ببرد و با منقار بلندش داخل زمین را برای یافتن کرم میکاود و کرمهای بزرگ را از اعماق زمین خارج می کند.
