کشاورزی امام صادق علیه السلام
در بارۀ کشاورزی امام صادق علیه السلام در کهولت سن در گرما گرم روز، روایات متعدّدى وارد شده است: هر گاه که امام جعفر صادقعلیه السلام در باغستان و مزرعه، بیل در دست داشت و مشغول کشاورزى و کارگرى بود؛ و اصحاب و دوستان، حضرت را با آن حالت مشاهده مىکردند، عرضه مىداشتند: یا بن رسول الله! چرا در این موقعیت، خود را به زحمت انداختهاید؟! اجازه فرمایید تا ما کمک کنیم و شما استراحت نمایید؟
حضرت در جواب مىفرمود: مرا به حال خود وا گذارید، من علاقه مندم که خداوند مرا در حالتى مشاهده نماید که با دست خود زحمت مىکشم و کار مىکنم و جسم خود را براى به دست آوردن روزى حلال به زحمت و مشقّت انداختهام.[۱]
ابو عمرو شیبانی میگوید:
« رَأَيْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ × وَ بِيَدِهِ مِسْحَاةٌ، وَ عَلَيْهِ إِزَارٌ غَلِيظٌ، يَعْمَلُ فِي حَائِطٍ لَهُ، وَ الْعَرَقُ يَتَصَابُ عَنْ ظَهْرِهِ، فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ! أَعْطِنِي أَكْفِكَ. فَقَالَ لِي: إِنِّي أُحِبُّ أَنْ يَتَأَذَّى الرَّجُلُ بِحَرِّ الشَّمْسِ فِي طَلَبِ الْمَعِيشَة؛[۲]
امام صادق علیه السلامرا دیدم که بیلی در دست و پوششی درشت و خشن بر تن داشت و در باغچهای که متعلق به خود او بود کار میکرد، و عرق از او میریخت .عرض کردم: فدایت شوم! بیل را به من بده تا به‌جای تو کار کنم. فرمود: من چنان دوست دارم که شخص، در گرمای آزاردهنده آفتاب، برای به دست آوردن نیازهای زندگی کار کند و رنج بیند.»
امام صادق علیه السلام فرمود:
«إِنِّي لَأَعْمَلُ فِي بَعْضِ ضِيَاعِي حَتَّى أَعْرَقَ، وَ إِنَّ لِي مَنْ يَكْفِينِي، لِيَعْلَمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنِّي أَطْلُبُ الرِّزْقَ الْحَلَال؛[۳]
من در زراعت چنان کار میکنم که عرق از من بریزد، با این که کسی را دارم که به‌جای من کار کند، لیکن میخواهم خدای عزوجل بداند که من خود، برای طلب روزی حلال کار میکنم.»
